Döviz kurunun yatay seyri ve maliyet artışlarıyla finansal anlamda zor bir yıl geçiren turizm sektörü, 2025’e temkinli bir iyimserlikle yaklaşıyor

Türkiye’de turizm sektörünün güçlü bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayan sektör profesyonelleri, 2024 yılının turizm sektöründe toparlanmanın sürdüğü, uluslararası arenada turist sayısında dikkat çekici başarı elde ettiği, belirlenen doluluk oranları bağlamında verimli bir yıl olarak görülebileceğini açıklıyor. Ancak, döviz kurunun baskılanması, yüksek enflasyon ve artan maliyetler karşısında, gelir – gider korelasyonundaki dengesizliklerin finansal sonuçlara negatif yansıdığını, bu durumun gelirlerinin ve belirlenen hedeflerin istenen seviyeye ulaşmasını zorlaştırdığını belirtiyorlar. 2025 yılına temkinli bir iyimserlikle yaklaşan sektör duayenleri, kurun maliyet artışları ile dengelenmesi, kişi başı/geceleme turist harcamasının, turist sayısı artış yüzdesinin üzerinde seyretmesi ve herhangi olumsuz bir durum yaşanmaması halinde belirlenen hedeflere ulaşılabileceğini belirtiyorlar.

Turizm sektörümüzü en etkin bir şekilde temsil eden derneklerimiz, otel- otel gruplarımız ve seyahat acentelerimizin 2024 yılına dair değerlendirmeleri neler?

 Sektör profesyonelleri, 2024 yılının, turizm sektörünün fiyat – performans ekseninde rakamların, turizmcilere ne çok şey ifade edebileceğini gösterdiği bir yıl olduğunu belirtiyorlar. 2024 yılında yaşanılan en önemli sorun olarak, ekonomik zorlukların sektör üzerindeki baskıyı artırdığını; döviz kuru ve maliyet baskısı nedeniyle, gelirler döviz üzerinden elde edilse de artan enflasyonun işletme maliyetlerini ciddi bir şekilde yükselttiğini, ortalama oda satış fiyatlarının düştüğünü, her zaman misafir memnuniyetini öncelikleyerek, ciddi bir şekilde kâr oranlarından fedakârlık etmek zorunda kaldıklarını açıklıyorlar. 2024’te en büyük sorununun, oda satış kontratlarının bir yıl önce tur operatörleri ile yapılması ve fiyatların belirlenmesi ancak kur baskısının tüm sezon boyunca sürmesi nedeniyle ek oluşan kur makasındaki maliyetleri karşılama şanslarının olmaması olarak belirtiyorlar. Bununla birlikte sektörü, coğrafyamızda yaşanan tüm olumsuz politik süreçler, savaşlar, tur operatörleri iflasları, yüzyılın felaketi büyük depremin etkileri, dünya ekonomisindeki olumsuzluklar, 2024 yılında, Avrupa’da düzenlenen iki büyük organizasyonun olumsuz etkileri de derinden etkiledi. Sektör profesyonelleri 2024’ün, bazı kronik sorunların çözüme tam olarak ulaşamadığı bir yıl olduğunu da belirterek, artan rekabet, altyapı yetersizlikleri, sürdürülebilirlik endişeleri, piyasadaki öngörülemezlikler, sezonluk dalgalanmalar, personel istihdamındaki zorluklar gibi birçok zorluğun sektörün önünde durmaya devam ettiğini ifade ediyorlar. Tüm bu etkenlerin sonuçları olarak, turist sayımızda artış görülse de karlılıkların düştüğünü, 2024 yılında da daha önceki yıllardaki gibi yine topyekûn bir ülke turizm kalkınma stratejisi hayata geçirilemediğinden, komşumuz Yunanistan’a bile yerli turistlerimizi kaptırdığımızı, tatil sürelerinin kısalması, konaklama tesisi dışında yapılan harcamaların azaltılması gibi nedenlerin sektörü ve bağlantılı tüm işkollarını olumsuz etkilediğini ifade ediyorlar. Buna karşın küresel ekonomik şartlar göz önüne alındığında, 2024 yılında turizm sektörü olarak hem zorlukları hem de fırsatları içinde barındıran bir yıl geçirdiklerini de belirten sektör temsilcileri, zorlayıcı bir yıl olmuş olsa da bu zorlukların, işletmeler için dayanıklılık kazanma ve uzun vadeli stratejilerini güçlendirme fırsatları da sunmuş olabileceğine dikkat çekiyorlar. Turizm sektörümüzün yapı taşlarından olan seyahat acentelerimiz 2024 yılını, iç pazar açısından ekonomik koşullara rağmen stratejik ve doğru pazarlama teknikleri ile olumlu geçirdiklerini, kullanıcı deneyimini ön planda tutarak sektörde değer yaratmaya devam ettiklerini ifade ediyorlar.

Sektör profesyonellerinin 2025 öngörüleri neler?

Yakın zamanda yapılan araştırmaların, dünyanın her yerinden insanların 2025 yılında bir önceki yıla göre seyahate daha fazla harcama yapmayı planladığını ve seyahatlerin, diğer tüm harcama kategorilerinin önünde geldiğini belirten sektör duayenleri, 2025 yılının, turizm sektörü için fırsatlarla dolu ancak dikkatli yönetilmesi gereken bir yıl olacağına dikkat çekiyor.  Sektör temsilcileri, artan uluslararası talep ve deneyimsel seyahat trendlerinin, ülkemizin zengin kültürel ve doğal mirasıyla birleştiğinde büyük olanaklar sunduğuna dikkat çekiyor ve bu yılın sektöre yön veren temel unsurlarının, kişiye özel hizmetler, esnek planlama olanakları ve sağlık turizmine yönelik talepler olacağını ifade ediyorlar. Ayrıca 2025 yılında turizm sektörünün, dijital araçlar ve teknolojik entegrasyonlarla müşterilere daha hızlı ve kişiselleştirilmiş hizmet sunma yönünde ilerleyeceğini; Yapay zeka destekli hizmetlerin yaygınlaşacağını öngörüyorlar.

Turizm sektörünün yaşanan olumsuzluklardan tecrübe ve direnç kazandığını; yine de 2025 yılında turizmin olumlu bir yönde ilerlemesi için siyasi, politik ve resmi bir sorun yaşanmaması gerektiğini önemle vurguluyorlar. Süreç doğru yönetilirse ve öngörülemeyen risklerle karşılaşmazsak, Türkiye turizmi olarak hedeflerimize ulaşacağımıza, ancak yine de kurun maliyet artışları ile dengelenmesinin, finansal sürdürülebilirlik bakımından kritik öneme sahip olduğunu vurguluyorlar. Burada en önemli meselenin, kişi başı/geceleme turist harcamasının, turist sayısı artış yüzdesinin üzerinde seyrederek geliştirilmesi olduğuna dikkat çekiyorlar.

Bununla birlikte 2025 için farklı görüş bildiren sektör temsilcileri, 2025 yılının çok farklı olacağını düşünmediklerini, 2025 için pozitif bir artış olduğunu ve taleplerin gayet olumlu olduğunu ancak giderlerin tamamen kontrolden çıktığı göz önünde bulundurulursa, 2024'ün tekrarı olur diye düşündüklerini belirtiyorlar. Yükselen maliyetler, döviz kuru dalgalanmaları ve Avrupa'daki ekonomik daralma, Türkiye’nin jeopolitik sorunlar gibi faktörlerin, 2024 yılındaki kârlılığı yakalaya bilirliğini zorlaştıracağını ifade eden sektör duayenleri, ayrıca, Rusya'ya yönelik yeni yaptırımların ve bölgedeki siyasi gerilimlerin, turizm akışını etkileyebileceğini açıklıyorlar. Sektörümüz açısından 2025’in kolay bir yıl olmayacağını, 2025 yılı hedeflerinin, 2024’teki konaklama rakamlarını geçerek, ortalama oda fiyatlarını önceki yıl seviyesine yukarı çekebilmek olduğunu belirtiyorlar.

Türkiye’nin global turizmdeki hedeflerine ulaşabilmesi için ne yapılması gerekiyor?

Türkiye’de turizmin gelişimi ve uluslararası arenada hak ettiği yere gelebilmesi için sektör profesyonelleri:

·        Turizmin sürdürülebilirliği için uzun vadeli planlar yapılması; özellikle yaz turizmine bağımlılıktan kurtulmak adına yıl boyu gelir sağlayacak alternatif turizm alanlarına yatırım yapılması

·        Sadece fiyat avantajına dayalı rekabetin ötesine geçerek, gastronomi, kültürel miras, wellness ve lüks segmentlerdeki varlığını arttırması

·        Destinasyon pazarlamasına daha fazla yatırım yapılması,

·        Nitelikli turist segmentine odaklanılması

·        Deneyim odaklı turizmin güçlendirilmesi

·        Sürdürülebilir turizm politikalarının benimsenmesi

·        Küresel olaylara ve bölgesel gerilimlere karşı proaktif bir strateji izlenilmesi

·        Altyapı yatırımlarının hızlandırılması 

·        Etkin tanıtım stratejileriyle, uluslararası organizasyonlara ev sahipliği yaparak marka değerinin yükseltilmesi

·        Dijital rezervasyon sistemleri, online görünürlük ve yapay zeka tabanlı pazarlama araçlarının kullanımının artırılması, turizmde dijitalleşmenin hızlandırılması

·        Turist memnuniyetini artırmak için turizm sektöründe çalışanlara yönelik mesleki eğitim programları artırılması

konularında görüş birliğinde bulunuyorlar. Bununla birlikte ülkemiz genelindeki tüm konaklama tesislerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı çatısı altında toplanmasının tesislere belli bir standart getireceğini, Sürdürülebilir Turizm Programının uygulanmasıyla kriterlerini yerine getiren tesislerin niteliğinin yükseleceğini ve daha iyi hizmet verileceğini; böylece Kültür ve Turizm bakanlığının öngördüğü hedeflere daha kolay ulaşılabileceği kanaatinde olduklarını ifade ediyorlar. Seyahat acentelerimiz bu yıl erken rezervasyonların daha erken başlaması, yurt içi otel fiyatlarının bir önceki yıla göre daha düşük olması nedeni ile geçen seneye oranla daha iyi olacağını öngördüklerini belirtiyorlar. Sektör bileşenleri yeni ve beklenmeyen bir olumsuzluk olmadığı takdirde 2025 yılı için 65 milyon turist ve 65 milyar dolar girdi hedefine ulaşmak için hazırlıklarını tamamlamaya çalışıyorlar. Türkiye’nin, doğru bir stratejiyle turizmde global beklentilere rahatlıkla yanıt verebileceğini, ancak bunun için sektördeki tüm oyuncuların bir araya gelerek yenilikçi ve bütüncül bir yaklaşımla hareket etmesinin şart olduğunu vurguluyorlar.